"Kościół w Polsce miał w historii wielu wybitnych biskupów. Biskup Wilhelm Pluta należy do najwybitniejszych. Mogę spokojnie powiedzieć, że niewielu takich pasterzy miała w naszych czasach Europa. Jego programy duszpasterskie, jego analizy i przemyślenia wybiegają w przyszłość, promieniują intuicją wiary i długo jeszcze będzie z nich się można uczyć duszpasterstwa nowoczesnego i skutecznego"

abp Józef Michalik, Gorzów Wlkp. 22 stycznia 2001 r.


1. POWOŁANIE DO APOSTOLSTWA

1Jednym z istotnych przejawów misteryjnego działania Ducha Świętego w Kościele Chrystusowym jest pogłębiająca się coraz bardziej świadomość współczesnego Kościoła o sobie samym. Wzrost tej świadomości znalazł swój wyraz zarówno w ujęciu samego Kościoła jako Misterium, mistyczne Ciało Chrystusowe i jako nowotestamentalny lud Boży, jak i w rewaloryzacji roli świeckich chrześcijan w powszechnym posłannictwie Kościoła. Ta głęboka biblijna rewaloryzacja roli świeckich w społeczności ludu Bożego ujawniła się w czasach Soboru Watykańskiego II i ujawnia się nieustannie pod wpływem Ducha Świętego mieszkającego w Kościele , przede wszystkim zaś w dowartościowaniu apostolstwa świeckich w ramach działalności całego Ludu Bożego . Stąd Sobór Watykański II, natchniony Duchem Świętym, w Dekrecie o Apostolstwie świeckich głosi, że nigdy nie może w Kościele zabraknąć apostolstwa świeckich, które wypływa z samego ich powołania chrześcijańskiego.



2. FORMY APOSTOLSTWA ŚWIECKICH: OSOBISTA I WSPÓLNOTOWA

W Lumen gentium Sobór podkreśla, że "apostolstwo świeckich jest uczestnictwem w samej zbawczej misji Kościoła". Do tego samego apostolstwa sam Pan przeznacza wszystkich przez chrzest i bierzmowanie. Przy tym "ludzie świeccy szczególnie powołani są do tego, aby czynić obecnym i aktywnym Kościół w takich miejscach i takich okolicznościach, gdzie jedynie przy ich pomocy stać się on może solą ziemi". Oprócz tej formy "ludzie świeccy mogą być także powołani w różny sposób do bardziej bezpośredniej współpracy z apostolstwem hierarchii".

Omawiając pierwszą z form apostolstwa świeckich, należy podkreślić, że chodzi tu o czynną, w pełni chrześcijańską postawę w "środku świata", o aktywną obecność w tym świecie, o uświęcenie świata.

Chodzi więc tu o uświęcanie wartości doczesnych i świeckich, ogółem całego świata, czyli o wprowadzanie Boga w świat, który ciągle pozostaje autonomicznym światem ludzi świeckich. Sakralizacja wyłącza coś ze świata, by przyłączyć do Boga, natomiast uświęcenie, konsekracja, nie wyłączając niczego z "serca świata", wprowadza Boga w "serce" tego świata. Nietrudno przy tym zauważyć, że skuteczność tego uświęcania świata uzależniona jest od żywego związku świeckiego chrześcijanina z Chrystusem. Związek ten wyraża się aktywnym udziałem w życiu liturgicznym Kościoła. Czynny bowiem udział w liturgii rozbudza świadomość wewnętrznego związku z Chrystusem we wspólnocie Bożego Ludu, angażuje i uczy aktywności o charakterze uświęcającym cały wszechświat.

Z powyższych myśli wynika, że apostolat osobisty, indywidualny, podejmowany na własną odpowiedzialność, powinien poprzedzać apostolat zorganizowany w pewne grupy. Każdy z uczestników grupy musi być sam apostołem Chrystusa, by apostolat zorganizowany miał swoją prężność nadprzyrodzoną, aktywność i skuteczność. W przeciwnym razie, dana grupa - mimo zewnętrznych pozorów - będzie wszystkim innym, tylko nie wspólnotą apostolską. Pierwszeństwo apostolatu osobistego nie oznacza deprecjacji apostolstwa wspólnotowego, lecz mu służy, nadaje mu wewnętrzny dynamizm i nadprzyrodzoną skuteczność. Dlatego Dekret o Apostolstwie świeckich mocno podkreśla, że "apostolstwo indywidualne, którego przeobfitym źródłem jest życie prawdziwie chrześcijańskie (Por. J 4, 14), stanowi początek i warunek wszelkiego apostolstwa świeckich, również zrzeszonego, i nie można go niczym zastąpić". Z drugiej strony wszyscy wierni - jak podkreśla Sobór Watykański II, w cytowanym dokumencie - "niech sprawują swoje apostolstwo we wzajemnej łączności. Niech będą apostołami zarówno w swoich społecznościach rodzinnych, jak i w parafiach i w diecezjach, które same w sobie wyrażają wspólnotowy charakter apostolstwa, oraz w wolnych zrzeszeniach, jakie postanowili zorganizować".

Wtedy okażą się "wymiary i wewnętrzne ładunki, w świętej rodzinie parafialnej, w której jest miejsce dla Chrystusa i Jego Matki, Maryi".

Chociaż u nas nie ma organizacji kościelnych, to w każdej jednak parafii albo już są w zaczątkach, albo dadzą się łatwo stworzyć zespoły czy grupy wiernych, mających większe poczucie odpowiedzial- ności za Kościół Boży, rokujące nadzieje na apostolstwo.



3. ZASADNICZE WARUNKI APOSTOLSTWA

Konkretnym wyrazem powołania do apostolstwa jest poczucie odpowiedzialności za losy Kościoła św., które wynika tylko z umiłowania Kościoła, widzianego oczyma wiary jako istniejącego i działającego Jezusa Chrystusa w czasie i przestrzeni oraz przyjętego sercem pełnym nadziei, która wiedzie nasze ziemskie istnienie w niekończące się trwanie w Bogu - w radości i miłości (czas eschatologiczny już zaczęty). Wyrazem powołania apostolskiego będzie osobista świętość, albo przynajmniej szczera dążność do niej, przez przyjęcie na siebie, z całą gotowością serca i woli, obowiązku życia w tzw. doskonałości chrześcijańskiej czy też szeroko pojętej ascezy.



4. OPIS PODRĘCZNIKA

Niniejszy podręcznik ma być praktyczną

pomocą w codziennym duszpasterskim trudzie nad wychowaniem wiernych do takiej postawy duchowej i do takiego działania apostolskiego, które w naszych warunkach, w odniesieniu do wspólnotowej formy apostolstwa, jest możliwe jedynie w ramach powszechnego i zwyczajnego duszpasterstwa oraz w postaci różnych zespołów - grup wiernych w parafii - bez organizacji apostolskich.

Podręcznik więc nie jest przeznaczony do przeczytania "na raz", jako okazjonalna zachęta do tej pracy fundamentalnej w dzisiejszym Kościele, ale ma informować w sprawach związanych z pracą nad grupami - zespołami, zawartych we wskazaniach szczegółowych.

Podręcznik taki nie może być zbiorem ogólników czy zachęt, ale ma stanowić zbiór bardzo konkretnych wskazań i praktycznych przydatnych duszpasterzom rozwiązań, pomocnym przynajmniej na jakiś czas do pracy, do której są przekonani i nie potrzebują zachęty, lecz konkretnej pomocy.

Podręcznik w części I - zawiera wskazania ogólne obowiązujące w pracy we wszystkich zespołach; w części II - zawiera opis poszczególnych zespołów.

Zadania każdego zespołu zostały przedstawione wg schematu:
a) rekrutacja;
b) zadania apostolskie:
- w łonie samego zespołu,
- na terenie parafii;
c) realizacja skądinąd poznanych oraz nakazanych poleceń.

Podkreślić należy, że praca zespołów nie powinna być ani lekceważeniem innych, dawnych wysiłków, ani też ujawniać się jako nowość jedynie zbawcza , stojąca "na własnych nogach" . Działanie duszpasterskie jest bowiem ciągłością, które - złożone z różnych poczynań - trwało i trwa. Jest też próbą podania pomocy, a wyliczenie tych pomocy jest niekompletne.

Inicjujący charakterystykę każdego zespołu wstęp o charakterze teologicznym albo pastoralnym (w zależności od rodzaju zespołu) ma ułatwić samo rozumienie treści punktów a), b), c) oraz pokazać pozycję zespołu w całości pracy duszpasterskiej. Może też być materiałem do pouczenia w danym zespole.

Duszpasterze słusznie bowiem pytają: "Co i jak mam czynić w tej dla nas zupełnie nowej pracy, której wartości doceniamy"?

Wskazania te zatem niech choć w małym stopniu będą pomocne tym najgorliwszym spośród duszpasterzy.

Doświadczeni i Duchem Świętym przejęci duszpasterze będą je uzupełniali i poprawiali, aby wspólnym wysiłkiem uczynić je pomocą dla wszystkich braci w kapłaństwie - zarówno hierarchicznym, sakralnym, jak też powszechnym, tak by współpraca wiernych - tych z wyboru i przekonania - razem z kapłanami niosła światu Lumen gentium ku jego uświęceniu. Jak podkreśla dokument: "zespolenie z Bogiem i ludzi między sobą". Tylko takie bowiem duszpasterstwo przyczyni się do ukazania Kościoła w świecie współczesnym - ukazania samego - Jezusa Chrystusa.